Kryzys polityczny w Etiopii (1974-1975) – Wojna domowa i obalenie monarchii

20 wiek XX przyniósł Etiopii okres intensywnych przemian, a wśród nich szczególne miejsce zajmuje kryzys polityczny z lat 1974-1975. Była to burzliwa epoka, która przekształciła krajobraz polityczny kraju, doprowadziła do obalenia wieloletniej monarchii i wybuch wojny domowej, a jej echa odczuwano przez wiele kolejnych lat.

Aby zrozumieć kompleksowe przyczyny kryzysu, należy cofnąć się do okresu poprzedzającego rewolucję. W latach 60. XX wieku Etiopia zmagała się z wieloma problemami społeczno-gospodarczymi. Mimo że kraj modernizował się, to nierówności dochodowe były ogromne. Klasa panująca, reprezentowana przez cesarza Haile Selassie I i jego otoczenie, żyła w luksusie, podczas gdy większość ludności zmagała się z ubóstwem i głodem. Do tego dochodziły problemy etniczne i regionalne. Różne grupy etniczne w Etiopii miały swoje odrębne tożsamości i aspiracje polityczne, a nieraz dochodziło do konfliktów między nimi.

W 1973 roku sytuacja w kraju stała się krytyczna. W wyniku suszy i niedożywienia pojawił się groźny głód, który dotknął miliony Etiopczyków. Władze nie były w stanie skutecznie radzić sobie z katastrofą humanitarną, a brak reakcji ze strony cesarza pogłębił jego izolację od społeczeństwa.

Tłem dla kryzysu politycznego stały się również nastroje rewolucyjne, które szerzyły się w wielu krajach Afryki na przełomie lat 60. i 70. XX wieku. Młodzi intelektualiści i żołnierze inspirowani marksizmem i innymi ideologiami lewicowymi domagali się głębokich zmian społecznych i ekonomicznych.

W lutym 1974 roku wybuchły pierwsze demonstracje przeciwko rządom cesarza Haile Selassie I. Studenci, pracownicy i żołnierze żądali reform politycznych, lepszych warunków życia oraz sprawiedliwego podziału bogactwa narodowego. Rząd próbował stłumić protesty, ale ich skala rosła z każdym dniem.

W sierpniu 1974 roku grupa wojskowych pod dowództwem generała Amanu Andomona przeprowadziła zamach stanu. Cesarz Haile Selassie I został pozbawiony władzy i umieszczony w areszcie domowym. W listopadzie 1975 roku cesarz zmarł w tajemniczych okolicznościach, prawdopodobnie zamordowany na rozkaz nowej junty wojskowej – Derg.

Derg ogłosił powstanie republiki socjalistycznej Etiopii. Wprowadzono reformy agrarne, nacjonalizowano przemysł i sektor bankowy, a także rozpoczęto kampanię edukacyjną mającą na celu podniesienie poziomu wykształcenia wśród ludności.

Wojna domowa

Jednak przejście do socjalizmu nie było łatwe. Rządy Derg spotkały się z oporem ze strony różnych grup społecznych, w tym dawnej arystokracji, duchowieństwa ortodoksyjnego i separatystycznych ruchów regionalnych. W 1975 roku wybuchła wojna domowa w Erytrei, która później rozszerzyła się na inne regiony Etiopii.

Wojna domowa trwała przez wiele lat i pochłonęła setki tysięcy ofiar. Wojsko Derg było słabo wyszkolone i wyposażone, a jego morale było niskie. W 1977 roku Etiopia poprosiła o pomoc Związek Radziecki. Moskwa wysłała doradców wojskowych i dostarczyła broń, ale nie wystarczyło to do rozstrzygnięcia konfliktu.

Kryzys polityczny w Etiopii w latach 1974-1975 był wydarzeniem przełomowym, które miało daleko idące konsekwencje dla kraju. Obalenie monarchii i powstanie republiki socjalistycznej otworzyły nowy rozdział w historii Etiopii.

Okres	Wydarzenia	Skutki
1974-1975	Rewolucja etiopska, obalenie cesarza Haile Selassie I	Zmiana ustroju politycznego, proklamacja republiki socjalistycznej
1975-1991	Wojna domowa w Erytrei i Tigraju	Wysokie straty ludzkie, destabilizacja kraju
1977-1989	Współpraca ze Związkiem Radzieckim	Uzyskanie pomocy wojskowej i ekonomicznej

Kryzys polityczny z lat 1974-1975 doprowadził do gwałtownych zmian w Etiopii. Wojna domowa, która wybuchła po obaleniu cesarza, trwała przez wiele lat i pochłonęła setki tysięcy ofiar. W latach 80. XX wieku sytuacja w kraju pogorszyła się.

Surowa polityka Derg doprowadziła do represji i masowych aresztowań. Gospodarka Etiopii znajdowała się w stanie kryzysu, a niedobory żywności stały się normą. W 1983 roku wybuchł wielki głód, który dotknął miliony Etiopczyków.

W 1991 roku siły rewolucyjne pod dowództwem Tigrajskiego Frontu Wyzwolenia Ludowego (TPLF) zdobyły Addis Abebę i obaliły rządy Derg. TPLF utworzyło nowy rząd, który rozpoczął proces demokratyzacji kraju.

Kryzys polityczny z lat 1974-1975 był momentem przełomowym w historii Etiopii. To był czas wielkich przemian i głębokich turbulencji, które miały długofalowe skutki dla kraju.

Do dziś Etiopia zmaga się z problemami społeczno-ekonomicznymi, ale udało jej się ustabilizować sytuację polityczną. Historia Etiopii w XX wieku ukazuje złożoność procesów politycznych i społecznych w Afryce.